Модели на бази на податоци (хиерархиски, мрежни, релациони и објектно-ориентирани).

 Моделите на бази на податоци ги дефинираат структурите и начините на организација на податоците во системите за управување со бази на податоци (DBMS). Постојат неколку основни модели:

1. Хиерархиски модел (Hierarchical Model)

• Структура: Податоците се организирани во структура слична на дрво, каде што секој запис (јазол) има еден родител и може да има повеќе деца.
• Карактеристики:
  • Брзо пребарување и ажурирање на податоците благодарение на фиксната хиерархија.
  • Овај модел е добар за податоци кои природно следат хиерархиска структура.
• Недостатоци:
  • Ограничена флексибилност – тешко е да се претстават сложени односи (многу-на-многу).
  • Секоја релација е строго организирана според хиерархиски правила.
• Задача: Да се создаде хиерархиска база на податоци која ги следи податоците за вработените во една организација. На пример, директорот е на врвот, под него се раководителите на оддели, а под раководителите се вработените.

2.Мрежен модел (Network Model)

• Структура: Како хиерархискиот модел, но со поддршка за повеќе врски. Тоа значи дека секој јазол може да има повеќе родители, што овозможува пофлексибилни односи меѓу податоците.
• Карактеристики:
  • Поддржува многу-на-многу релации, што овозможува пофлексибилна организација.
  • Брз пристап до податоците, бидејќи патиштата меѓу податоците се претходно дефинирани.
• Недостатоци:
  • Сложен за дизајнирање и одржување.
  • Корисниците мора да имаат длабоко познавање на структурата за да можат да пишуваат..
  • Задача: Да се моделира  база на податоци за библиотека, каде што книгите можат да бидат позајмени од повеќе читатели, а читателите можат да позајмат повеќе книги.

• 3. Релационен модел (Relational Model)

  • Структура: Податоците се организирани во табели (релации) каде што секоја табела има редови (записи) и колони (атрибути). Овој модел е најраспространет денес.
  • Карактеристики:
    • Користи стандарден јазик за манипулација со податоците, најчесто SQL (Structured Query Language).
    • Лесно дефинирање релации меѓу табелите преку примарни и странски клучеви.
    • Флексибилен и лесен за користење и одржување.
  • Недостатоци:
    • Перформансите можат да се намалат за големи количини на податоци и комплексни релации.
    • Нема поддршка за складирање на податоци од типот на објекти или графови.
    • Задача: Да создадат релациона база на податоци за продавница, каде што ќе се чуваат информации за производи, клиенти и нарачки.

4. Објектно-ориентиран модел (Object-Oriented Model)

Структура: Податоците се организирани како објекти, слично на објектно-ориентирано програмирање (ООП). Секој објект содржи податоци (атрибути) и функции (методи) кои ги манипулираат тие податоци.

Карактеристики:

• Поддржува наследување и полиморфизам, што овозможува повторна употреба на кодот и полесно моделирање на реални системи.
• Погоден за комплексни апликации каде што податоците имаат комплексни односи и логика.

Недостатоци:

• Помалку распространет од релациониот модел.
• Повеќе комплексен за учење и примена за корисниците кои се навикнати на релациони бази
• Задача:Да се моделира систем за управување со курсеви каде што курсевите, професорите и студентите се објекти со својства и методи.