Правила на валидизација во Microsoft Access

 Во Microsoft Access, правилата на валидизација се користат за контрола на внесените податоци, со цел да се обезбеди точност и конзистентност. Тие можат да бидат дефинирани на две нивоа:

1. Правила на ниво на поле (Field Validation Rules)

   • Овие правила се применуваат на индивидуални полиња во табелата и се користат за ограничување на вредностите кои можат да бидат внесени.
   • Се дефинираат во својството Validation Rule на полето во дизајн-прегледот (Design View).
   • Може да се додаде и прилагодена порака за грешка во полето Validation Text.

   Примери:

   • [Цена] > 0 → Осигурува дека внесената цена е позитивен број.
   • [Возраст] >= 18 → Дозволува внес само за полнолетни корисници.
   • Like "[A-Za-z]*" → Дозволува внесување само на букви (без броеви).

2. Правила на ниво на ред (Record Validation Rules)

   • Овие правила се применуваат на целиот запис (ред во табелата) и се користат за проверка на логички односи помеѓу повеќе полиња.
   • Се дефинираат преку својството Validation Rule на самата табела.

   Примери:

   • [Краен_датум] > [Почетен_датум] → Осигурува дека крајниот датум е по почетниот датум.
   • [Плата] >= [Минимална_плата] → Ги спречува корисниците да внесат плата помала од дозволената минимална.
   • ([Цена] * [Количина]) <= 10000 → Ограничува вкупната вредност на нарачката.

Правилата за валидизација во Access помагаат во автоматска контрола на внесените податоци и спречување на грешки пред да бидат зачувани во базата. Овие правила можат да се комбинираат со Input Mask и Default Value за уште поголема контрола.

Примери и Вежби за Валидизација во Microsoft Access

I. Примери за правила на валидизација

1. Правила на ниво на поле (Field Validation Rules)

🔹 Пример 1: Внесената возраст мора да биде 18 или повеќе.

• Validation Rule: >=18
• Validation Text: "Морате да внесете возраст од 18 или повеќе!"

🔹 Пример 2: Внесениот број на телефонот мора да има 9 цифри.

• Validation Rule: Like "#########"
• Validation Text: "Внесете точно 9 цифри за телефонски број!"

🔹 Пример 3: Полето за е-пошта мора да содржи симбол @.

• Validation Rule: Like "*@*.*"
• Validation Text: "Внесете валидна е-пошта!"

🔹 Пример 4: Вредноста во полето за попуст мора да биде помеѓу 0% и 50%.

• Validation Rule: Between 0 And 50
• Validation Text: "Попустот мора да биде меѓу 0 и 50%!"

  2. Правила на ниво на ред (Record Validation Rules)

  🔹 Пример 5: Датумот на крај мора да биде поголем од датумот на почеток.

  • Validation Rule: [Краен_датум] > [Почетен_датум]
  • Validation Text: "Крајниот датум мора да биде после почетниот!"

  🔹 Пример 6: Вкупната сума нарачка (Цена * Количина) не смее да надмине 10000.

  • Validation Rule: ([Цена] * [Количина]) <= 10000
  • Validation Text: "Вкупната сума нарачка не смее да биде поголема од 10,000!"

  🔹 Пример 7: Вработениот не може да има плата помала од минималната дозволена.

  • Validation Rule: [Плата] >= [Минимална_плата]
  • Validation Text: "Платата не смее да биде помала од минималната!"

    II. Вежби за практично применување

    Вежба 1: Валидизација на Поле

    ➡ Задача: Во табела "Студенти" креирајте правило за полето "Возраст", така што внесената вредност мора да биде 16 или поголема.
    📌 Чекори:

    1. Отворете ја табелата „Студенти“ во Design View.
    2. Изберете го полето „Возраст“.
    3. Во Validation Rule, внесете: >=16
    4. Во Validation Text, внесете: "Морате да внесете возраст од 16 или повеќе!"
    5. Сочувајте ги промените и тестирајте го внесувањето.

    ---

    Вежба 2: Валидизација на Ниво на Ред

    ➡ Задача: Во табела "Продажба" проверете дали внесениот "Краен датум" е после "Почетниот датум".
    📌 Чекори:

    1. Отворете ја табелата „Продажба“ во Design View.
    2. Изберете Table Properties (својства на табелата).
    3. Во Validation Rule, внесете: [Краен_датум] > [Почетен_датум]
    4. Во Validation Text, внесете: "Крајниот датум мора да биде после почетниот!"
    5. Сочувајте ги промените и пробајте да внесете невалидни податоци.

    ---

    Вежба 3: Контролирање на телефонски број

    ➡ Задача: Во табела "Контакти" поставете правило за полето „Телефон“, така што корисникот мора да внесе точно 9 цифри.
    📌 Чекори:

    1. Отворете ја табелата „Контакти“ во Design View.
    2. Изберете го полето „Телефон“.
    3. Во Validation Rule, внесете: Like "#########"
    4. Во Validation Text, внесете: "Внесете точно 9 цифри!"
    5. Сочувајте ја табелата и тестирајте.

Типографија

 Типографијата е еден од клучните елементи на веб-дизајнот, бидејќи влијае на читливоста, визуелната хиерархија и корисничкото искуство. Во оваа лекција, учениците ќе научат како да избираат и обликуваат текст за веб-страници.

Основни Поими во Типографијата

Типографијата се однесува на дизајнот, распоредот и визуелниот изглед на текстот. Еве неколку важни термини:

🔹 Фонт (Font): Конкретен стил на пишување на буквите (на пример: Arial, Times New Roman).
🔹 Типографско семејство (Font Family): Група на фонтови со сличен изглед (на пример: Sans-serif, Serif, Monospace).
🔹 Големина на фонт (Font Size): Колку е голем текстот, мерено во пиксели (px), еми (em), реми (rem) или проценти (%).
🔹 Висина на линија (Line Height): Раздалеченост помеѓу редови во текстот.
🔹 Проред меѓу букви (Letter Spacing): Колку е оддалечена секоја буква од другите.
🔹 Проред меѓу зборови (Word Spacing): Раздалеченост помеѓу зборови.

 Избор и Применување на Фонтови за Веб

✅ Избор на фонт:

• За наслови: Често се користат bold sans-serif фонтови (пример: Montserrat, Roboto).
• За текст: Подобро е да се користи лесно читлив serif или sans-serif фонт (пример: Open Sans, Lora).

  Најдобри Практики за Типографија во Веб-Дизајн

  ✅ Користете максимум 2-3 фонтови во дизајнот.
  ✅ Осигурајте се дека текстот е читлив и прилагоден за сите уреди.
  ✅ Избегнувајте премногу мали фонтови (под 14px).
  ✅ Користете доволно line-height (најмалку 1.4 - 1.6 за текст).
  ✅ Проверете контраст помеѓу бојата на текстот и позадината.
  ✅ Испитајте како текстот изгледа на различни екрани и резолуции.

  Вежба 1: Промена на Фонт и Големина на Текст

  Чекори:

  1️⃣ Отвори Notepad (или било кој текстуален уред, на пр. VS Code).
  2️⃣ Направи нов документ и зачувај го како index.html.
  3️⃣ Внеси го следниов код:<!DOCTYPE html>

  <html lang="mk">

  <head>

      <meta charset="UTF-8">

      <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0">

      <title>Типографија во Веб-Дизајн</title>

      <link rel="stylesheet" href="style.css">

  </head>

  <body>

      <h1>Добредојдовте!</h1>

      <p>Ова е пример за менување на фонт и големина на текст.</p>

  </body>

  </html>

• Направи уште еден документ и зачувај го како style.css
  5️⃣ Во style.css напиши го следниов код:
• body {

      font-family: Arial, sans-serif;

  }

  
  

  h1 {

      font-size: 30px;

      font-weight: bold;

      color: blue;

  }

  
  

  p {

      font-size: 18px;

      color: gray;

  }
• Зачувај ги двата документи и отвори index.html во прелистувач.
  ✅ Резултат: Насловот ќе биде син, а текстот ќе биде сив со различни големини.

Практични Вежби: Креирање, Додавање и Бришење Записи преку Форма во MS Access

 

Практични Вежби: Креирање, Додавање и Бришење Записи преку Форма во MS Access

Овие вежби ќе им помогнат на учениците да креираат форма и да научат како да додаваат и бришат записи во Microsoft Access.

---

Вежба 1: Креирање на Форма за Внесување на Записи

Цел: Учениците ќе креираат едноставна форма за внесување податоци во табела.

1️⃣ Отворете MS Access и креирајте нова база на податоци.
2️⃣ Креирајте табела со име „Студенти“ и додајте ги следните полиња:

• ID (AutoNumber, Primary Key)
• Име (Short Text, 50 знаци)
• Презиме (Short Text, 50 знаци)
• Година на студии (Number)
• Е-маил (Short Text, 100 знаци)
  3️⃣ Зачувајте ја табелата и затворете ја.
  4️⃣ Одете во Create → Form Wizard.
  5️⃣ Изберете ја табелата „Студенти“ и додадете ги сите полиња.
  6️⃣ Изберете Columnar Layout и кликнете Finish.
  7️⃣ Зачувајте ја формата како „Форма за студенти“.
  8️⃣ Отворете ја формата и пробајте да внесете неколку записи.

---

Вежба 2: Додавање Копче за Додавање Нов Запис

Цел: Учениците ќе додадат копче за автоматско додавање на нов запис.

1️⃣ Отворете ја „Форма за студенти“ во Design View.
2️⃣ Одете во Design → Controls → Button.
3️⃣ Кликнете на формата за да го додадете копчето.
4️⃣ Во „Command Button Wizard“ изберете „Record Operations“ → „Add New Record“.
5️⃣ Кликнете Next, внесете текст „Нов запис“ и кликнете Finish.
6️⃣ Променете ја големината и позицијата на копчето доколку е потребно.
7️⃣ Зачувајте ја формата и тестирате додавање нов запис.

---

Вежба 3: Додавање Копче за Бришење Запис

Цел: Учениците ќе додадат копче за бришење записи.

1️⃣ Отворете ја „Форма за студенти“ во Design View.
2️⃣ Одете во Design → Controls → Button.
3️⃣ Кликнете на формата за да го додадете копчето.
4️⃣ Во „Command Button Wizard“ изберете „Record Operations“ → „Delete Record“.
5️⃣ Кликнете Next, внесете текст „Избриши запис“ и кликнете Finish.
6️⃣ Зачувајте ја формата и тестирате бришење запис.

Креирање форми (образец) за внес на податоци

 Што се Форми во MS Access?

Формите во MS Access се кориснички интерфејси што овозможуваат внесување, уредување и прегледување на податоци од базата на структуриран начин. Наместо директно внесување во табела, формите ги подобруваат функционалноста и изгледот, овозможувајќи:

🔹 Полесен внес и уредување на податоци
🔹 Контрола врз внесените вредности (валидација)
🔹 Подобра прегледност и дизајн

Креирање на Едноставна Форма

Чекор 1: Отворање на MS Access и избор на табела

1. Отворете ја базата на податоци во MS Access.
2. Изберете ја табелата за која сакате да креирате форма (на пр., „Студенти“).

Чекор 2: Креирање на форма со „Form Wizard“

1. Одете во Create табот.
2. Кликнете на Form Wizard.
3. Изберете ја табелата (пр. „Студенти“) и полето/полињата кои сакате да бидат дел од формата.
4. Изберете изглед (Columnar, Tabular, Datasheet).
5. Дадете име на формата (пр. „Форма за внес на студенти“).
6. Кликнете Finish.

Чекор 3: Креирање на форма со „Form Design“

1. Одете во Create табот.
2. Кликнете на Form Design.
3. Користете Add Existing Fields за да додадете полиња од табелата.
4. Користете Design и Arrange за прилагодување на изгледот.
5. Додадете копче за зачувување на податоци (Command Button).

   Уредување и Прилагодување на Формата

• Промена на изглед: Менување на бои, фонтови и додавање на лого.
• Додавање на контроли: Текстуални полиња, радио-копчиња, паѓачки менија.
• Валидација на податоци: Поставување на правила за внес.
• Додавање на команди: Копчиња за зачувување, бришење или пребарување на податоци.
• Формите во MS Access го олеснуваат внесувањето на податоци и ја подобруваат интеракцијата со базата. Со правилно користење, можеме да создадеме кориснички интерфејси што овозможуваат лесно и брзо ракување со податоци.

6. Вежба 1: Креирање едноставна форма за внес на податоци

   Цел: Учениците ќе направат форма за внес на податоци во табела.

   Отворете MS Access и креирајте нова база на податоци.
   Креирајте табела со име „Клиенти“ и додајте ги следниве полиња:

   • ID (AutoNumber, Primary Key)
   • Име (Short Text, 50 знаци)
   • Презиме (Short Text, 50 знаци)
   • Телефон (Short Text, 15 знаци)
     Зачувајте ја табелата и затворете ја.
     Одете во Create → Form Wizard.
     Изберете ја табелата „Клиенти“ и додадете ги сите полиња.
     Изберете Columnar Layout и кликнете Finish.
     Тестирајте ја формата со внесување на неколку записи.
     Зачувајте ја формата како „Форма за клиенти“.